گروه صنعتی بصیرت – پمپ به دستگاهي اطلاق مي شود كه به سيال انرژي مي دهد و باعث مي شود از يك نقطه به نقطه ديگر منتقل شود.
انرژي منتقل شده به سيال شامل انرژي فشاري جنبشي و پتانسيل است كه در مكانيك سيالات با هـد انهـا بيـان مي شود كه به ان اشاره مي شود و روش اندازه گيري ان نيز توضيح داده مي شود.
Table of Contents
Toggleانواع انرژي:
۱ -انرژي فشاري (هد انرژي فشاري)
فشار عبارتست ازمقدارنيروئي كه توسط سيال برواحد سطح اعمال مي كند كه مقـداراين نيرودرتمـام جهـات يكسان است ومي توان ان رابرحسب ارتفاع ستوني ازمايع تعريف كرد. مقداران براي يك سيستم لوله كشي توسط فشارسنج ها اندازه گيري مي شود ولي براي اندازه گيـري دقيـق تر مي توان بااستفاده ازيك پيتوت تيوب كه سيال با دانسيته ها ( سبكي وسنگيني مايع) مناسبي دران ريختـه شـده اسـت (بيشترازدانسـيته مايع داخل لوله ) بصورت زير ان را اندازه گيري كردكه ميزان اختلاف ارتفاع بين لوله ها مبـين هدفشار اسـت كه برحسب واحداندازه گيـري (ميليمتريـا……) ارتفـاع سـتون مـايع اسـت بطورمثـال ده سانتيمترسـتون جيـوه يا….است . درشكل روبرو شمائي ازان نشان داده شده است.
به هد مربوط به فشار استاتيك هداستاتيك نيز گفته مي شود زيرا اين فشاردرمحلي اندازه گيـري مـي شـود (روي سطح لوله)كه سيال سرعت ندارد.
۲-انرژي جنبشي(هدانرژي جنبشي)
انرژي جنبشي يك سيال شامل سرعتي است كه سيال باان درحـال حركـت اسـت وبـه عنـوان هـد دينـاميكي محسوب مي شود وازلحاظ رياضي عبارتست ازV2/2g :
كه دران V سرعت سيال برحسـب متربرثانيـه و gشـتاب ثقـل زمـين برحسـب متربرمجذورثانيـه اسـت كـه مقدارهدبرحسب مترستون مايع بيان مي شود. روش اندازه گيري هدديناميكي به توسط پيتوت تيوب و بصورت زيراست:
توضيح : براي اندازه گيري فلوي جريـان عبـوري ازيـك لولـه مـي تـوان بـا اسـتفاده ازانـدازه گيـري نمـودن هـدديناميكي وبدسـت اوردن سـرعت سـيال بادانسـتن سـطح مقطـع ان راانـدازه گيـري نمـود كـه روش بسيارمناسبي است وبا كمترين افت فشارسيال (برخلاف اريفيس ها)قابل محاسبه است.
V =√(رادیکال) 2gH
دررابطه فوق Hهدديناميكي ياجنبشي است.
۳-انرژي پتانسيل(هدانرژي پتانسيل)
اين نوع انرژي دراثراختلاف سطح مايع ازيك سطح مبنا(سطح كره زمين)حاصل مي شود مثل ابي كه درداخل يك تانك ذخيره شده وبابازكردن ولو به علت دارا بودن انرژي پتانسيلي كه دارد ازان خارج مي شودكه مقدار انرژي نهفته درسيال براساس ارتفاع مايع ازسطح زمين بيان مي شودوواحدان برحسب متراست.
هد كلي پمپ Head
با توجه به اين كه فشارمايعات بسته به دانسيته انها ( سبكي وسنگيني مايع) تغيير مي كنـد معمولا فشـار خروجـي پمپ راغالبا برحسب ارتفاع ستوني از مايع (اب ) بيان مي كننـد بـه عنـوان مثـال ده متر سـتون اب كـه معـادل ۷۶سانتيمتر ستون جيوه است بيان مي شود كه شامل مجموع انرژي هاي جنبشـي و فشـاري اسـت كـه پمـپ روي سيال اعمال مي كند تا مايع در لوله خروجي به ان ارتفاع بالارود.
در حالت كلي هد يك پمپ شامل اختلاف فشار بين ورودي و خروجي ان برحسب ستوني ازمايع است كه در Sheet Data ان داده مي شود.
طبقه بندي پمپ ها
پمپ ها از لحاظ نحوه و اصول كار به سه دسته كلي زير تقسيم بندي مي شوند :
- الف- پمپ هاي نوع جنبشي Pump Dynamic
- ب- پمپ هاي نوع جابجائي مثبت Displacement Pumps Positive
- ج-پمپ ها ي مخصوص Special Pumps
نوع جنبشي Pump Dynamic
اساس كار اين نوع بر اساس افزودن انرژي جنبشي به مايعات است كـه ايـن انـرژي درغالـب سـرعت ياحركت دادن به مايع ازطريق مكانيزم پمپ كه پروانه ها هستند انجام مي شودكه مقداري از انـرژي جنبشـي توليد شده درداخل پمپ ومقداري ديگر نيزدر مجراي خروجي پمپ( براساس ساختمان ان )به انرژي فشاري تبديل مي شود. اين نوع پمپ ها در دسته هاي كلي زير طبقه بندي مي شوند:
نوع جابجائي مثبت Positive Displacement Pump
پمپ هاي نوع جابجائي مثبت كـه درهركـورس كـاري كـه انجـام مـي دهنـد مقدار مشخصي از مايع را پمپاژ مي كنند و مقدار مايع پمپاژ شده رابطه مستقيم با تعداد كورس هاي انجام شـده دارد. پمپ هاي نوع جابجائي مثبت در دودسته اصلي طبقه بندي مي شوند:
الف-پمپ هاي رفت و برگشتي Reciprocating Pumps
پمپ هاي رفت وبرگشتي در سه دسته كلي طبقه بندي مي شوند:
ب –پمپ هاي دوار Rotary Pump
اصول كار اين نوع پمپ ها براساس حركت چرخشي دائمـي يـك يا چنـد رتور در داخل يـك محفظـه اسـت كـه باچرخش رتور مايع از طرف ورودي Suction به طرف خروجي Discharge پمپ رانده مي شود.
اين پمپ ها در دو دسته كلي طبقه بندي مي شوند:
پمپ هاي تك محوري Single Rotor
اين پمپ ها در دسته هاي روبرو طبقه بندي مي شوند:
پمپ هاي چندمحوري Multiple Rotor
اين نوع پمپ ها در دسته هاي روبرو طبقه بندي مي شوند:
پمپ هاي نوع ديافراگمي Diaphragm Pump
پمپ ديافراگمي ، نوعي پمپ رفت و بر گشتي است كه مكانيزم اصـلي پمـپ از يـك ديـافراگم قابـل ارتجـاع تشكيل شده است.
ظرفيت اينگونه پمپ ها با قطر ديافراگم ، ميزان حركت آن (كورس حركت) و تعداد تكرار حركت رفت و بر گشتي در واحد زمان ( سرعت حركت) نسبت مستقيم دارد .
از آنجایی كه مقـدار حركـت قابل دستيابي ديافراگم محدود وبطور قابل ملاحظه اي كمتر از قطـر داخلـي پمـپ اسـت، حـداكثر ظرفيـت پمپ( با قطر ديافراگم ثابت ) عملاً به حداكثر سرعت رفت و برگشت ان بستگي خواهد داشـت.
يكـي از ويـژگي هاي بارز پمپ هاي ديافراگمي در آن است كه تنها ديافراگم و مجاري ورودي و خروجـي پمـپ بـا مـايع مربوطه در تماس مي باشند از اين رو مي توان ادعا كرد كه نشتي اين گونه پمپ ها واقعآ صفر است .
انواع عمده پمپ هاي ديافراگمي عبارتند از:
پمپ هاي مخصوص
اين دسته خيلي معروف نيستند و گاها جزو طبقه بندي پمپ ها به حساب نمي ايند و نمـي تـوان آنهـا را جـزء يكي از دو گروه فوق بحساب آورد كه چند نمونه از انها مثل:
1- اجكتورها Eductor
2- Pulsators
3- بالابرهاي هيدروليكي Hydrulic Lift
۴- مغناطيسي Electromagnetic Pump
افت انرژي يا كاهش حد افت فشار يا كاهش انرژي درسيستم هاي لوله كشي انتقال سيالات و پمپ ها زائيده چندين عامل به شرح زيراست :
١-افت هاي اصطكاكي
٢-افت هاي ناشي از اغتشاش( كاهش ناگهاني قطر مسير يا افزايش قطر ناگهاني – تغيير مسير جريان و گرفتگي مسير جريان –اتصالات وپيچ وخم ها و... )
۳-افت هاي مكانيكي
۴-افت هاي ناشي ازنشتي هاي داخلينکته
یک نمونه پلاک پمپ تک فاز:
1-حداقل و حداکثر آب دهی یا همان دبی بر حسب لیتر در دقیقه (دبی 30 لیتر در دقیقه در ارتفاع 64 متری و 140 لیتر در ارتفاع 12 متری )
2-head یا ارتفاع آب دهی که نشان می دهد این پمپ برای حداقل ارتفاع 12 متر و حداکثر ارتفاع 64 متر مناسب است که در این ارتفاع فقط 2 به دو شیر همزمان نیاز داشته باشید
3-حداقل ارتفاع مناسب – یعنی این پمپ برای ساختمان یک یا دو طبقه مناسب نیست
4- حداکثر هد پمپ که در آن ارتفاع فشار و دبی پمپ به صفر می رسد و دیگر آبی از لوله خارج نمی شود
5- HP قدرت الکترو موتور بر حسب اسب بخار که با تقسیم آن بر 1.34 می توانید قدرت الکتروموتور را بر حسب کیلو وات به دست بیاورید
6-قدرت الکترو موتور بر حسب کیلو وات که با ضرب آن بر 1.34 می توانید اسب بخار را به دست بیاورید
7- V که نشان دهنده ولتاژ پمپ است و طبیعتا پمپ تک فاز 220 ولت است و نشانه تک فاز بودن پمپ نیز می باشد
8-حداکثر آمپر مصرفی پمپ که با ضرب آن در عدد 220 می توانید مصرف برق پمپ را بر اساس کیلووات به دست بیاورید
به عنوان نمونه این پمپ با 7.7 آمپر ، 1700 وات برق مصرف می کند
9-حداکثر دمای مایعی که می توان با این پمپ انتقال داد 35 درجه می باشد پس اگر آبی که قصد پمپاژ آن را دارید بیشتر از 35 درجه دما دارد این پمپ مناسب شما نیست
همچنین این عدد نشان می دهد این پمپ در مقابل خشک کار کردن به شدت آسیب پذیر است و حتما باید با اینورتر یا اتومات دیجیتال به کار گرفته شود و استفاده از آن به همراه اتومات مکانیکی اصلا درست نیست
( زمانی که پمپ خشک کار کند به دلیل خلائی که ایجاد می شود ( اسم این پدیده کاویتاسیون است ) به سرعت دمای کلگی پمپ که پروانه ها در آن قرار دارند افزایش می یابد و بعد از چند دقیقه دمای کلگی پمپ به بالای صد درجه هم می رسد – به همین دلیل اکید توصیه می کنیم که در صورت استفاده از اتومات مکانیکی ، حتما پمپی بخرید که پروانه آن برنجی یا استیل باشد تا در مقابل خشک کار کردن مقاومت بیشتری داشته باشد یا اینکه برای حفاظت از پمپ در مقابل خشک کار کردن ، فلوسوئیچ یا اتومات دیجیتال نصب کنید)
10-این سیستم به معنای حفاظت از پمپ در مقابل بار اضافه است
یعنی اگر پمپ جام کرده باشد ( که در نتیجه آن فشار بسیار زیادی به الکتروموتور می آید ) این سنسور باید پمپ را خاموش کند – ولی معمولا این اتفاق نمی افتد و در عمل کار نمی کند لذا واجب است برای تمام پمپ ها ، فلو سوئیچ یا اتومات دیجیتال نصب شود
تمام اتومات های دیجیتال دارای مکانیزمی با عنوان jam protect هستند که اگر پمپ جام کرده باشد بعد از 8 تا 16 ثانیه پمپ را خاموش می کنند
برخی دیگر از علامت های اختصاری پلاک پمپ
:IPکلاس حفاظتی پمپ در مقابل آب
:RPM تعداد دور شفت موتور بر حسب دقیقه که پمپ های آب رسانی معمولا دور بالا و 2800 دور هستند و پمپ های سیرکولاتور معمولا دور پایین و 1400 دور هستند
: LWA میزان صدای اضافی پمپ بر حسب دسی بل که در این پمپ 89 دسی بل می باشد